Alles wat ik moet weten over cranks

Een crank is een van de belangrijkste onderdelen van een fiets. Het verbindt de pedalen met de aandrijving en zorgt ervoor dat je kracht kunt overbrengen op de ketting en uiteindelijk op het achterwiel. Maar welke crank past het beste bij je fiets, waar let je op bij aankoop, en hoe monteer je een crankstel op je fiets? Hier lees je alles over cranks en hun functies.

Laten we beginnen met het verschil tussen een crank en een crankstel:

Crank

Een crank is een enkel onderdeel en verwijst specifiek naar de pedaalarmen die de pedalen met de trapas verbinden. Elke fiets heeft twee cranks: een linker en een rechter. De rechtercrank is vaak voorzien van een bevestigingspunt voor het kettingblad of de kettingbladen, waarmee het de kracht van je pedaalslag naar de ketting overbrengt.

Crankstel

Een crankstel is de complete set, bestaande uit:

• De linker- en rechtercrank.
• Een of meerdere kettingbladen (afhankelijk van het type fiets).
• Bevestigingsbouten om de kettingbladen aan de rechtercrank te monteren.
• Soms wordt ook de trapas bij het crankstel geleverd, vooral bij systemen zoals Hollowtech II.

Kort gezegd: de crank is een enkel onderdeel, terwijl een crankstel een complete assemblage is die alles bevat om de kracht van je pedaalslag over te brengen naar de aandrijving van je fiets.

Welke crank past het beste bij mijn fiets?

Het kiezen van de juiste fiets crank hangt af van het type fiets en het gebruik. Stel jezelf vragen zoals:

• Welke fiets heb ik? Voor een racefiets of mountainbike heb je vaak een ander crankstel nodig dan voor een stadsfiets. Een crankstel stadsfiets is eenvoudiger, terwijl sportieve fietsen vaak lichter en stijver materiaal gebruiken.
• Welke cranklengte heb ik nodig? Cranks zijn verkrijgbaar in verschillende lengtes, meestal tussen 165 mm en 175 mm. Kortere cranks zijn geschikt voor kleinere fietsers of een hoger trapritme. Langere cranks bieden meer hefboomwerking, wat handig is bij krachtig fietsen of klimmen.
• Heb ik een enkele, dubbele of triple crank nodig? Stadsfietsen hebben vaak één kettingblad, terwijl sportieve fietsen meerdere kettingbladen gebruiken om een breder versnellingsbereik te bieden.

Controleer ook of het crankstel compatibel is met je trapas. Niet elke krukas fiets past bij elk systeem, dus kijk goed naar de specificaties van je fiets.

Waar moet ik op letten bij de aankoop van een crank?

Bij het kopen van een crank fiets zijn er een paar belangrijke punten om op te letten:

• Materiaal: Cranks zijn vaak gemaakt van aluminium of carbon. Aluminium is sterk en betaalbaar, terwijl carbon lichter is en meer gebruikt wordt bij sportieve fietsen.
• Compatibiliteit: Controleer of de crank past bij het aantal versnellingen van je fiets (bijvoorbeeld 9-speed, 10-speed).
• Crankarm lengte: Kies een lengte die past bij je lichaamslengte en traptechniek.
• Soort trapas: Sommige cranks werken met een vierkante as, terwijl anderen ontworpen zijn voor moderne systemen zoals Hollowtech II of BB30.
• Gebruik: Voor dagelijks gebruik kun je kiezen voor een eenvoudig, duurzaam model. Voor intensieve sportieve ritten is een lichtgewicht crankstel beter geschikt.

Hoe werkt een crank?

Een crank werkt als een hefboom. Wanneer je op de pedalen duwt, wordt die kracht via de fiets pedaal stang (de crankarm) naar de ketting en het achterwiel overgebracht. Het principe is simpel, maar de uitvoering kan variëren:

• Bij stadsfietsen draait de crank meestal om een eenvoudige trapas met lagers.
• Bij sportfietsen zorgen stijvere cranks en een geavanceerd lagersysteem voor een efficiëntere krachtoverdracht.
• Cranks met meerdere kettingbladen maken schakelen mogelijk, zodat je makkelijker kunt klimmen of sneller kunt rijden.

De lengte en stijfheid van de fiets crank spelen een belangrijke rol in hoe efficiënt je kracht wordt overgebracht.

Waar zijn cranks van gemaakt?

Cranks worden gemaakt van verschillende materialen, afhankelijk van het type fiets en het beoogde gebruik:

• Aluminium: Licht, sterk en betaalbaar. Veel gebruikt bij stadsfietsen en instapmodellen van sportieve fietsen.
• Carbon: Ultralicht en stijf. Ideaal voor racefietsen en mountainbikes, maar duurder en minder bestand tegen harde schokken.
• Staal: Zwaar maar extreem duurzaam. Vaak te vinden bij ouderwetse of robuuste fietsen, zoals transportfietsen.
• Titanium: Licht en sterk, maar zeer prijzig. Wordt voornamelijk gebruikt bij high-end fietsen.

Het materiaal bepaalt niet alleen het gewicht, maar ook de duurzaamheid en prijs van het fiets crankstel.

Hoe moet ik een crank monteren?

Het monteren van een fiets crank vereist precisie, maar met de juiste tools kun je dit zelf doen. Volg deze stappen:

• Verwijder de oude crank: Gebruik een cranktrekker om de oude crankarmen los te halen. Draai eerst de bouten los en trek daarna de crank van de trapas.
• Controleer de trapas: Controleer of de trapas in goede staat is en geschikt is voor de nieuwe crank. Vervang deze indien nodig.
• Plaats de nieuwe crank: Schuif de nieuwe crankarm over de trapas. Zorg dat deze stevig vastzit.
• Bevestig de crankbouten: Draai de bouten stevig vast met een momentsleutel om te voorkomen dat de crank loskomt tijdens het fietsen.
• Controleer op speling: Zorg dat de crank soepel draait zonder speling of weerstand.

Gebruik voor de montage altijd een handleiding die past bij het type crankstel. Bij moderne systemen zoals Hollowtech II is de montage iets anders dan bij een traditionele vierkante as.

Met de juiste crank en een goede montage kun je je fiets weer soepel en efficiënt laten rijden.